Biomen banaketa geografikoaren mapa:
Baso mediterraneoa:
BIOTOPOA: 15-20 ºC-ko urteko batez besteko temperatura. Negu epelak eta uda beroak.Prezipitazioak ez dira ugariak, eta udaberrian eta udazkenen izaten dira, batik bat; Udan, aldiz, lehortea izaten da.
BIOZENOSIA: Hosto iraunkor, txiki eta gogorrekoz zuhaitzak eta zuhaixkak dira nagusi; artea eta isatsa, adibidez. Fauna aberatsa; basahuntza eta hegazti harrapariak, besteak beste.
JATORRIA: Baso Mediterranearren jatorria antzinako ozeano batean dago, Tetis Itsasoa hain zuzen
ere. Tetis Itsasoa gure arbasoak banatzen zituen bi kontinenteetan, Laurasia eta Gondwana (Afrika eta
Europa). Denborarekin, baso haiek aldatuz joan ziren gaur egungo basoak sortu ziren arte.
EBOLUZIOA:Mediterranear basoen eboluzioa gizakiaren laguntzari esker izan da zati gehienean. Honek sorturiko aldaketek, landaretza berrien agerpenari lagundu zion eta baita beste batzuen desagerpenari ere. Neolitoan, gizakiak abeltzantza eta nekazaritza ekintzetan hasi zen. Aurreko belaunaldiak hezi zituen gaur egungo bobidoak, txerriak eta ahuntzen inguruan. Horregatik, oso ondo egokitu izan ziren mediterranear basoetara.
BIOZENOSIA: Hosto iraunkor, txiki eta gogorrekoz zuhaitzak eta zuhaixkak dira nagusi; artea eta isatsa, adibidez. Fauna aberatsa; basahuntza eta hegazti harrapariak, besteak beste.
JATORRIA: Baso Mediterranearren jatorria antzinako ozeano batean dago, Tetis Itsasoa hain zuzen
ere. Tetis Itsasoa gure arbasoak banatzen zituen bi kontinenteetan, Laurasia eta Gondwana (Afrika eta
Europa). Denborarekin, baso haiek aldatuz joan ziren gaur egungo basoak sortu ziren arte.
EBOLUZIOA:Mediterranear basoen eboluzioa gizakiaren laguntzari esker izan da zati gehienean. Honek sorturiko aldaketek, landaretza berrien agerpenari lagundu zion eta baita beste batzuen desagerpenari ere. Neolitoan, gizakiak abeltzantza eta nekazaritza ekintzetan hasi zen. Aurreko belaunaldiak hezi zituen gaur egungo bobidoak, txerriak eta ahuntzen inguruan. Horregatik, oso ondo egokitu izan ziren mediterranear basoetara.
Baso hostoerorkorra:
BIOTOPOA: 8-14 ºC-ko urteko batez besteko tenperatura. NEgu hotzak eta uda epelak. Prezipitazio ugariak, urte osoan zehar banatuak.
BIOZENOSIA: Izenak adierazi bezela, neguko hotzera egokitutako zuhaitz hostoerorkorrak dira nagusi; aritz eta pagoak esaterako. Fauna aberatsetako bioma izanik, aipatzekoak dira urtaro hotzean ibernatu edo emigratu egiten duten espezieak; hartz arrea eta karraskari ugari, besteak beste.
HOSTO-ERORKORRA Hosto-erorkorrakudazkenean (klima epelean) edo urtaro lehorrean (klima tropikalean) hostoak galtzen dituzten zuhaitz eta zuhaixkak dira.
Hosto erorkorrak kolore ugari hartzen dituzte: gorritikhorira doazenak, hain zuzen ere.
Udazkena sartzearekin batera, hotza datorkigu eta eguzki ordu gutxiago izaten ditugu. Horren ondorioz, kolore berdea ematen dien klorofila galtzen hasten dira hostoak. Haien zaugarriak desagertzen direnean, hostoa sikatu egiten da. Hosto lehor hauengatik janaria jasotzen jarraitu ezin duenez, gainetik kentzen ditu zuhaitzak. Giro hotzenetan, hostoen zainetako ura izoztu eta barnetik puskatu egiten dira. Beraz, hosto zaharrez libratu ondoren, udaberrian hostotza berria izateko prest dago zuhaitza.
BIOZENOSIA: Izenak adierazi bezela, neguko hotzera egokitutako zuhaitz hostoerorkorrak dira nagusi; aritz eta pagoak esaterako. Fauna aberatsetako bioma izanik, aipatzekoak dira urtaro hotzean ibernatu edo emigratu egiten duten espezieak; hartz arrea eta karraskari ugari, besteak beste.
HOSTO-ERORKORRA Hosto-erorkorrakudazkenean (klima epelean) edo urtaro lehorrean (klima tropikalean) hostoak galtzen dituzten zuhaitz eta zuhaixkak dira.
Hosto erorkorrak kolore ugari hartzen dituzte: gorritikhorira doazenak, hain zuzen ere.
Udazkena sartzearekin batera, hotza datorkigu eta eguzki ordu gutxiago izaten ditugu. Horren ondorioz, kolore berdea ematen dien klorofila galtzen hasten dira hostoak. Haien zaugarriak desagertzen direnean, hostoa sikatu egiten da. Hosto lehor hauengatik janaria jasotzen jarraitu ezin duenez, gainetik kentzen ditu zuhaitzak. Giro hotzenetan, hostoen zainetako ura izoztu eta barnetik puskatu egiten dira. Beraz, hosto zaharrez libratu ondoren, udaberrian hostotza berria izateko prest dago zuhaitza.
Tundra:
BIOTOPOA: 0ºC-tik bherako urtekobatez besteko tenperatura. Prezipitazioak oso urriak badira ere, tenperatura baxuek lurrenketa erakontzen dute. Landareek uda labur -laburrean, elurrik ez dagoenean, xurgatzen dute bizitzeko behar duten ura.
BIOZENOSIA: Likenak eta altuera txikiko landareak dira nagusi; goroldioa adibidez. Intektu ugari daude, eta haien arrautzek edo larbek egoera sorrean irauten dute hurrengo urtera arte. Animalia batzuek emigratuz edo ibernatuz egiten diote aurre neguari; elur -oreinek edo lemmingek, esaterako.
BIOZENOSIA: Likenak eta altuera txikiko landareak dira nagusi; goroldioa adibidez. Intektu ugari daude, eta haien arrautzek edo larbek egoera sorrean irauten dute hurrengo urtera arte. Animalia batzuek emigratuz edo ibernatuz egiten diote aurre neguari; elur -oreinek edo lemmingek, esaterako.
Ohian tropikala:
BIOTOPOA: 24-27 ºC-ko urteko batez besteko tenperatura, oso oszilazio txikiekin. Prezipitazio ugariak eta urte osoan zehar banatuak.
BIOZENOSIA: Bioma honen biodibertsitatea eta biomasa planetako aberatsenetakoak dira. Espezie ugarietako zuhaitz handiak daude, eta ohian eta baso sarriak eratzen dituzte. Zuhaitzen adaburuek bidea ixten diete eguzki izpiei, eta argi gutxi iristen da lurrera. Landare igokari ugari daude, argia jasotzeko zuhaitzetan gora egiten dutenak, eta lurrean onddoak dira nagusi. Fauna ugaria eta aberatsa da, ornogabe, narrasti eta hegazti askorekin.Ugaztiei dagokienez, aipatzekoak dira primateak; gorila eta orangutana, besteak beste.
BIOZENOSIA: Bioma honen biodibertsitatea eta biomasa planetako aberatsenetakoak dira. Espezie ugarietako zuhaitz handiak daude, eta ohian eta baso sarriak eratzen dituzte. Zuhaitzen adaburuek bidea ixten diete eguzki izpiei, eta argi gutxi iristen da lurrera. Landare igokari ugari daude, argia jasotzeko zuhaitzetan gora egiten dutenak, eta lurrean onddoak dira nagusi. Fauna ugaria eta aberatsa da, ornogabe, narrasti eta hegazti askorekin.Ugaztiei dagokienez, aipatzekoak dira primateak; gorila eta orangutana, besteak beste.
Sabana:
BIOZENOSIA: 25 ºC-ko urteko batez besteko tenperatura, oszilazio txikiekin urtean zehar. Prezipitazio ugariak urtaro hezean, baina urriak urtaro lehorrean.
BIOZENOSIA: Landare belarkarek osatutako larre zabalak dira nagusi, eta hanemenka zuhaixka eta zuhaitz batzuk ageri dira; akazia eta baobada, adibidez. Animalien artean, belarjaleak (antilopea eta zebra), arrapari handiak( lehoia eta gepardoa) eta espezie sarraskijaleak ( hiena eta saia) dira aipatzekoak.
BIOZENOSIA: Landare belarkarek osatutako larre zabalak dira nagusi, eta hanemenka zuhaixka eta zuhaitz batzuk ageri dira; akazia eta baobada, adibidez. Animalien artean, belarjaleak (antilopea eta zebra), arrapari handiak( lehoia eta gepardoa) eta espezie sarraskijaleak ( hiena eta saia) dira aipatzekoak.